Ogrody francuskie

Historia ogrodów francuskich sięga XVII wieku i jest następstwem ewoluowania stylów zagospodarowania ogrodów. Poprzedzającym stylem urządzania przestrzeni ogrodu był ogród renesansowy. Ogrody francuskie są ściśle powiązane z barokiem, stąd też często określane są mianem ogrodów barokowych. Teoria ogrodu barokowego narodziła się we Francji, a jej pierwowzorem są unikalne ogrody francuskie przy pałacu w Wersalu. Cechami charakterystycznymi tego stylu jest geometryczny układ elementów ogrodu, obfitość w kunsztowne detale oraz misterna dokładność w nasadzeniach roślin. Ogrody barokowe cechują się idealnie płaską powierzchnią terenu, gdzie najważniejszym elementem do wyeksponowania jest bryła pałacu.

Chateau de Buc, Francja

Przestrzeń w ogrodzie francuskim jest starannie rozplanowana, z szczególnym uwzględnieniem symetrii wszystkich elementów składowych. Układ ogrodu oparty jest na głównej alei, stanowiącej oś kompozycyjną. Nasadzenia roślin, a także rozmieszczenie detali oraz obiektów małej architektury nie jest tutaj przypadkowe. Wszystkie elementy mają pełnić określoną funkcję w całym założeniu ogrodowym. Reprezentacyjność tego typu ogrodów podkreślana była poprzez umieszczanie w przestrzeni ogrodu rzeźb, fontann oraz wielu atrakcyjnych elementów małej architektury. Partery ogrodowe stanowiące najistotniejszy element przestrzeni, znajdowały się najbliżej pałacu. Partery ogrodowe dzielone były na różne odmiany, stosowane w zależności od tego jaki efekt wizualny pragnięto osiągnąć. Wśród nich wyróżniamy partery haftowe, kompartymentowe, gazonowe, a także partery wodne.

Charakterystyczne cechy ogrodów francuskich

- symetria

- misterne rozplanowanie nasadzeń roślin

- formowanie drzew i krzewów

- główna aleja wyznaczająca główną oś kompozycyjną

- obfitość w detale oraz elementy małej architektury

- istotny aspekt zarówno formy, jak i barwy stosowanych roślin

- topiary (żywe rzeźby) lokalizowane w centralnej część założenia ogrodowego

- szpalery i żywopłoty

Roślinność w ogrodach francuskich

Głównie stosowanym materiałem roślinnym były gatunki rodzime oraz odmiany odporne na formowanie. Drzewa rodzime o cennych walorach przyrodniczych, które nie nadawały się do formowania, zostawiano w naturalnej formie w mniej formalnych częściach ogrodu. Rośliny introdukowane (obcego pochodzenia) stosowano tylko w celu zaakcentowania danego miejsca w przestrzeni i stanowiły znikomy procent nasadzeń. Drzewostan bogaty był w okazałe gatunki jak np. dęby, topole, wiązy, lipy, kasztanowce. Szpalery i żywopłoty wykonywano z roślin dobrze znoszących cięcie między innymi z popularnego bukszpanu, grabu, buka, jałowca.

Styl ogrodów francuskich nie odszedł zupełnie w zapomnienie, gdyż nadal wykorzystuje się wiele z obowiązujących w nim zasad kształtowania przestrzeni ogrodu. Powstające dziś ogrody nowoczesne korzystają z wielu zasad budowy ogrodów francuskich, lecz w nieco mniej okazałej formie, czego przykładem mogą być geometryczne układy z zastosowaniem strzyżonych żywopłotów, czy też formowana roślinność wykorzystywana dziś w nowoczesnych aranżacjach jedynie jako akcent dekoracyjny.

Przykłady ogrodów francuskich w Polsce

Ogrody tematyczne w Dobrzycy

Ogród Saski w Warszawie

Ogród przy pałacu w Nieborowie oraz Rogalinie

Park w stylu francuskim przy Chateau de Buc

Pomimo, iż to Wersal jest najwybitniejszym przykładem ogrodu francuskiego ja postanowiłam przedstawić mało znany park znajdujący się przy Chateau de Buc. Cała powierzchnia parku jest dość mała, w związku z tym nie można spodziewać się spektakularnego ogrodu francuskiego.  Niezwykle trudno bowiem założyć ogród tego typu na niewielkiej przestrzeni, gdyż jego prawdziwy urok eksponuje się na dużych obszarach. Pomimo to uważam, że  jest to miejsce godne uwagi i zwiedzenia podczas wizyty we Francji. Wchodząc na teren parku ma się wrażenie, że jest to miejsce dostojne i eleganckie, jednak nie odczuwa się pompatycznego charakteru przestrzeni. Wszystkie elementy są zestawione ze smakiem i gustem. Rzeźby oraz elementy małej architektury rozmieszczone wręcz w idealnym porządku. Roślinność wprawdzie ze względu na wczesno-wiosenną aurę nie była jeszcze w pełnej krasie, lecz można sobie wyobrazić jak cudownie jest tu latem. Pałac Buc pierwotnie należał do Ludwika XIV. W 1740 roku na rozkaz Ludwika V obiekt został zniszczony. Kolejne lata świetności przyniosła odbudowa obiektu pałacowego na przełomie 1864 r. – 1866 r. Pałac przechodził wielokrotnie w ręce kolejnych włodarzy oraz miał kolejne lata chwały i upadków. Ostatecznie obiekt stał się własnością państwową. Obecnie park jest miejscem publicznie dostępnym dla zwiedzających. Na terenie parku znajdują się reprezentacyjne kolumnady oraz liczne rzeźby świadczące o wyjątkowym charakterze tego miejsca. Głównym szkieletem założenia jest oś kompozycyjna, która łączy budynek zamku z kolumnadą. Najbliżej pałacu, w części reprezentacyjnej zastosowano rośliny o geometrycznych formach, a także dwa wyjątkowe okazy drzew: modrzew o zwisłej koronie oraz magnolię grandiflora. W tej części zlokalizowano również niewielki basen, a w jego sąsiedztwie sferę armilarną, a wszystko to na planie prostokąta, w którego narożnikach umieszczono lustra w ozdobnych ramach. Sfera armilarna oraz basen znajdują się na głównej  osi kompozycyjnej. Podkreśla to ich istotne znaczenie w całej kompozycji. Drzewostan parku składa się z drzew liściastych oraz iglastych. Wśród roślin warto wspomnieć o strzyżonych bukszpanach, charakterystycznych szpalerach przy alejkach, monumentalnych jałowcach oraz wszechobecnych krzewach róż. 

Kolumnady w parku przy Chateau de Buc

Kolumnady

Rzeźby rozmieszczone w parku

Sfera armilarna

Krzewy róż znajdujące się pod kolumnadą

Gustowne kamienne ławki

Cedr atlantycki

Magnolia grandiflora